મુખ્ય સામગ્રી પર જાઓ
  1. સંસાધનો/
  2. અભ્યાસ સામગ્રી/
  3. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને કમ્યુનિકેશન એન્જિનિયરિંગ/
  4. ઇસીઇ સેમેસ્ટર 5/

Mobile & Wireless Communication (4351104) - Winter 2024 Solution (Gujarati)

18 મિનિટ· ·
Study-Material Solutions Mobile-Communication 4351104 2024 Winter Gujarati
મિલવ ડબગર
લેખક
મિલવ ડબગર
ઇલેક્ટ્રિકલ અને ઇલેક્ટ્રોનિક મેન્યુફેક્ચરિંગ ઉદ્યોગમાં અનુભવી લેક્ચરર. એમ્બેડેડ સિસ્ટમ્સ, ઈમેજ પ્રોસેસિંગ, ડેટા સાયન્સ, મેટલેબ, પાયથન, STM32માં કુશળ. એલ.ડી. કોલેજ ઓફ એન્જિનિયરિંગ - અમદાવાદથી કમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ્સ એન્જિનિયરિંગમાં માસ્ટર્સ ડિગ્રી ધરાવતા મજબૂત શિક્ષણ વ્યાવસાયિક.
અનુક્રમણિકા

પ્રશ્ન 1(અ) [3 ગુણ]
#

અમ્બ્રેલા સેલ સમજાવો.

જવાબ: અમ્બ્રેલા સેલ મોટા કવરેજ એરિયાનો સેલ છે જે નાના સેલ્સને ઢાંકીને સતત કવરેજ પૂરું પાડે છે.

ટેબલ: અમ્બ્રેલા સેલની લાક્ષણિકતાઓ

લક્ષણવર્ણન
કવરેજમોટો ભૌગોલિક વિસ્તાર
હેતુમાઇક્રોસેલ્સમાંથી overflow traffic સંભાળવો
એન્ટેનાહાઇ-પાવર, ઊંચી જગ્યાએ મૂકેલ
યુઝર્સઝડપથી ફરતા વાહનો, emergency calls
  • મોટું કવરેજ: હાઇ-પાવર બેઝ સ્ટેશન સાથે વિશાળ ભૌગોલિક વિસ્તાર ઢાંકે છે
  • Traffic management: નાના સેલ્સ ભરપૂર હોય ત્યારે calls સંભાળે છે
  • ગતિશીલતા સપોર્ટ: બહુવિધ સેલ બાઉન્ડરી પાર કરતા ઝડપી યુઝર્સને સેવા આપે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Umbrella Covers Large Areas”


પ્રશ્ન 1(બ) [4 ગુણ]
#

સેલ અને ક્લસ્ટર વ્યાખ્યાયિત કરો.

જવાબ: સેલ અને ક્લસ્ટર સેલ્યુલર કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમના મૂળભૂત ખ્યાલો છે.

ટેબલ: સેલ vs ક્લસ્ટર સરખામણી

પેરામીટરસેલક્લસ્ટર
વ્યાખ્યાએક બેઝ સ્ટેશન દ્વારા સેવા આપવામાં આવતો એક કવરેજ વિસ્તારઅલગ-અલગ frequencies વાપરતા સેલ્સનું જૂથ
સાઇઝએન્ટેના પાવર અને interference દ્વારા મર્યાદિતN સેલ્સ ધરાવે છે (સામાન્ય રીતે 3, 4, 7, 12)
Frequencyચોક્કસ frequency set વાપરે છેબધી ઉપલબ્ધ frequencies એકવાર વાપરે છે
હેતુચોક્કસ વિસ્તારને કવરેજ આપવુંFrequency reuse pattern શક્ય બનાવવું
  • સેલ: એક બેઝ સ્ટેશન દ્વારા સેવા આપવામાં આવતો ભૌગોલિક વિસ્તાર
  • ક્લસ્ટર: સંપૂર્ણ frequency spectrum વાપરતા પડોશી સેલ્સનું જૂથ
  • Frequency reuse: અલગ-અલગ ક્લસ્ટર્સમાં સમાન frequencies ફરીથી વાપરી શકાય
  • Pattern repetition: ક્લસ્ટર pattern સમગ્ર કવરેજમાં પુનરાવર્તિત થાય છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Cells Cluster for Complete Coverage”


પ્રશ્ન 1(ક) [7 ગુણ]
#

સેલ્યુલર કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ પાછળના મૂળભૂત ખ્યાલનું વર્ણન કરો.

જવાબ: સેલ્યુલર કોમ્યુનિકેશન સર્વિસ એરિયાને નાના સેલ્સમાં વહેંચીને spectrum efficiency અને capacity વધારે છે.

આકૃતિ:

fffA1D4G7fffB2E5H1fffC3F6I2

ટેબલ: સેલ્યુલર સિસ્ટમના ફાયદા

ખ્યાલફાયદો
Frequency Reuseસમાન frequencies બહુવાર વાપરી શકાય
Cell Divisionનાના કવરેજ વિસ્તારો, વધુ capacity
Handoffસેલ્સ વચ્ચે seamless call transfer
Power Controlઓછી interference, લાંબુ battery life
  • નાના સેલનો ખ્યાલ: કાર્યક્ષમ કવરેજ માટે સર્વિસ એરિયાને hexagonal સેલ્સમાં વહેંચાય છે
  • Frequency reuse: મર્યાદિત spectrum યોગ્ય separation સાથે બહુવાર વાપરાય છે
  • બેઝ સ્ટેશન કંટ્રોલ: દરેક સેલને low-power બેઝ સ્ટેશન દ્વારા સેવા આપવામાં આવે છે
  • Capacity improvement: એક મોટા કવરેજ વિસ્તાર કરતાં વધુ યુઝર્સને સપોર્ટ મળે છે
  • Interference management: યોગ્ય સેલ પ્લાનિંગ દ્વારા co-channel interference નિયંત્રિત કરાય છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Small Cells Support Spectrum Sharing Successfully”


પ્રશ્ન 1(ક OR) [7 ગુણ]
#

સેલ્યુલર કોમ્યુનિકેશનમાં કો-ચેનલ ઇન્ટર્ફીરન્સ સમજાવો.

જવાબ: કો-ચેનલ ઇન્ટર્ફીરન્સ જ્યારે સમાન frequencies વાપરતા સેલ્સ ખૂબ નજીક હોય ત્યારે થાય છે.

graph TD
    A[Cell A - f1] --> B[Interference Zone]
    C[Cell C - f1] --> B
    B --> D[Degraded Signal Quality]
    E[Distance D] --> F[Reduced Interference]

ટેબલ: કો-ચેનલ ઇન્ટર્ફીરન્સ પેરામીટર્સ

પેરામીટરવર્ણનઅસર
Reuse Distanceકો-ચેનલ સેલ્સ વચ્ચેનું અંતરવધુ અંતર = ઓછી interference
C/I RatioCarrier to Interference ratioસારી quality માટે ≥ 18 dB હોવું જોઈએ
Cluster Sizeક્લસ્ટરમાં સેલ્સની સંખ્યામોટું ક્લસ્ટર = વધુ separation
  • Signal overlap: અલગ સેલ્સના સમાન frequency signals interfere કરે છે
  • Quality degradation: call drops અને ખરાબ voice quality નું કારણ બને છે
  • Distance factor: અંતરના વર્ગના પ્રમાણમાં interference ઘટે છે
  • ઘટાડવાની પદ્ધતિઓ: યોગ્ય સેલ પ્લાનિંગ, power control, antenna design

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Co-channel Causes Call Quality Concerns”


પ્રશ્ન 2(અ) [3 ગુણ]
#

સેલ સ્પ્લિટિંગ સમજાવો.

જવાબ: સેલ સ્પ્લિટિંગ ભીડવાળા સેલ્સને નાના સેલ્સમાં વહેંચીને સિસ્ટમ capacity વધારે છે.

આકૃતિ:

OriginalXLargeCellAfterACCellBDSplitting
  • Capacity વધારો: દરેક નવો સેલ ઓછા યુઝર્સને બેહતર સર્વિસ quality સાથે handle કરે છે
  • Power ઘટાડો: નવા બેઝ સ્ટેશન્સ નાના વિસ્તારોને ઢાંકવા માટે ઓછી power વાપરે છે
  • Frequency management: મૂળ frequencies નવા નાના સેલ્સમાં વહેંચાય છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Split Cells Serve Subscribers Successfully”


પ્રશ્ન 2(બ) [4 ગુણ]
#

ચેનલ વહેંચણીની વ્યૂહરચના સમજાવો.

જવાબ: ચેનલ assignment વ્યૂહરચનાઓ નક્કી કરે છે કે optimal performance માટે સેલ્સને frequencies કેવી રીતે ફાળવવી.

ટેબલ: ચેનલ Assignment વ્યૂહરચનાઓ

વ્યૂહરચનાવર્ણનફાયદાનુકસાન
Fixedસેલ્સને કાયમી ચેનલ્સ ફાળવવાસરળ, અનુમાનિતઓછા traffic દરમિયાન બિનકાર્યક્ષમ
Dynamicdemand પર આધારિત ચેનલ assignmentકાર્યક્ષમ spectrum વપરાશજટિલ implementation
HybridFixed અને dynamic નું મિશ્રણસંતુલિત approachમધ્યમ જટિલતા
  • Fixed assignment: દરેક સેલને પૂર્વનિર્ધારિત ચેનલ્સનો સેટ હોય છે
  • Dynamic assignment: traffic demand પર આધારિત real-time માં ચેનલ્સ ફાળવાય છે
  • Load balancing: ઉપલબ્ધ ચેનલ્સમાં traffic સમાનરૂપે વહેંચાય છે
  • Interference avoidance: assignment માં co-channel interference ધ્યાનમાં લેવાય છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Dynamic Distribution Delivers Optimal Performance”


પ્રશ્ન 2(ક) [7 ગુણ]
#

33MHz bandwidth, 25KHz simplex channels, 7-cell reuse, 1MHz control માટે સેલ દીઠ voice અને control channels ની ગણતરી કરો.

જવાબ: સેલ્યુલર સિસ્ટમમાં ચેનલ allocation માટે ગણતરી.

આપેલ ડેટા:

  • Total bandwidth = 33 MHz
  • Channel bandwidth = 25 KHz (simplex)
  • Full duplex માટે જરૂરી = 2 × 25 KHz = 50 KHz
  • Control spectrum = 1 MHz
  • Cluster size = 7 cells

ગણતરીઓ:

પગલું 1: કુલ ઉપલબ્ધ ચેનલ્સ Total channels = 33 MHz ÷ 25 KHz = 1320 channels

પગલું 2: Control channels Control channels = 1 MHz ÷ 25 KHz = 40 channels

પગલું 3: Voice channels Voice channels = 1320 - 40 = 1280 channels

પગલું 4: Duplex voice channels Duplex voice channels = 1280 ÷ 2 = 640 channels

પગલું 5: સેલ દીઠ ચેનલ્સ Voice channels per cell = 640 ÷ 7 ≈ 91 channels Control channels per cell = 40 ÷ 7 ≈ 6 channels

અંતિમ જવાબ:

  • સેલ દીઠ Voice channels: 91
  • સેલ દીઠ Control channels: 6

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Calculate Carefully for Channel Count”


પ્રશ્ન 2(અ OR) [3 ગુણ]
#

GSM માં FCCH અને SCH ના કાર્યો લખો.

જવાબ: FCCH અને SCH synchronization માટે GSM સિસ્ટમમાં જરૂરી control channels છે.

ટેબલ: FCCH અને SCH કાર્યો

ચેનલFull Formકાર્ય
FCCHFrequency Correction ChannelMobile ને frequency reference પૂરું પાડે છે
SCHSynchronization ChannelTiming અને cell identity પૂરું પાડે છે
  • FCCH કાર્ય: Mobile ને બેઝ સ્ટેશન frequency સાથે synchronize કરવામાં મદદ કરે છે
  • SCH કાર્ય: BSIC (Base Station Identity Code) અને frame number વહન કરે છે
  • Timing correction: બંને ચેનલ્સ mobile ને યોગ્ય timing synchronization મેળવવામાં મદદ કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “FCCH Fixes Frequency, SCH Synchronizes System”


પ્રશ્ન 2(બ OR) [4 ગુણ]
#

GSM 900 specifications લખો.

જવાબ: GSM 900 900 MHz frequency band માં ચોક્કસ તકનીકી પેરામીટર્સ સાથે કાર્ય કરે છે.

ટેબલ: GSM 900 Specifications

પેરામીટરSpecification
Uplink Frequency890-915 MHz
Downlink Frequency935-960 MHz
Duplex Separation45 MHz
Channel Spacing200 KHz
Total Channels124 channels
Access MethodTDMA/FDMA
ModulationGMSK
Power Classes2W, 8W, 20W
  • Frequency bands: Full duplex operation માટે અલગ uplink અને downlink frequencies
  • TDMA structure: દરેક carrier frequency પર 8 time slots

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “GSM 900 Gives Great Global Coverage”


પ્રશ્ન 2(ક OR) [7 ગુણ]
#

GSM આર્કિટેક્ચર દોરો અને સમજાવો.

જવાબ: GSM આર્કિટેક્ચર mobile communication માટે સાથે કાર્ય કરતા ત્રણ મુખ્ય subsystems ધરાવે છે.

graph TB
    MS[Mobile Station] --> BSS[Base Station Subsystem]
    BSS --> NSS[Network Switching Subsystem]
    BSS --> BTS[Base Transceiver Station]
    BSS --> BSC[Base Station Controller]
    NSS --> MSC[Mobile Switching Center]
    NSS --> HLR[Home Location Register]
    NSS --> VLR[Visitor Location Register]
    NSS --> AuC[Authentication Center]
    MSC --> PSTN[Public Switched Telephone Network]

ટેબલ: GSM આર્કિટેક્ચર Components

SubsystemComponentsકાર્ય
Mobile StationMobile Equipment + SIMUser interface અને identity
BSSBTS + BSCRadio interface અને control
NSSMSC, HLR, VLR, AuCSwitching અને database management
  • Mobile Station: યુઝર identification માટે mobile equipment અને SIM card ધરાવે છે
  • Base Station Subsystem: Radio communication અને resource management handle કરે છે
  • Network Switching Subsystem: Call switching, routing, અને subscriber databases manage કરે છે
  • Interfaces: A-bis (BTS-BSC), A (BSC-MSC) interfaces subsystems ને connect કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Mobile Base Network - Complete Communication Chain”


પ્રશ્ન 3(અ) [3 ગુણ]
#

GSM માં signal processing નો block diagram દોરો.

જવાબ: GSM માં signal processing voice અને data transmission માટે અનેક stages ધરાવે છે.

આકૃતિ:

SI1pn3epkeubctphsSC2po2ed.ei8cnkhgbpsCPhCraoEondrtnireenoclgrtionIRnetoerrdleeraivnigngForTmiSBamluteorttsitngMod&RPuFrlToarctaeinsossnmiinsgsion
  • Speech coding: RPE-LTP વાપરીને analog speech ને 13 kbps digital data માં convert કરે છે
  • Channel coding: Error correction bits ઉમેરીને rate 22.8 kbps સુધી વધારે છે
  • Interleaving: Fading થી burst errors સામે લડવા માટે data ફરીથી order કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Speech Signals Systematically Processed Successfully”


પ્રશ્ન 3(બ) [4 ગુણ]
#

GSM માં Common Control Channels ના કાર્યો લખો.

જવાબ: Common Control Channels GSM માં system information અને access procedures manage કરે છે.

ટેબલ: Common Control Channels કાર્યો

ચેનલકાર્ય
FCCHFrequency correction અને synchronization
SCHFrame synchronization અને cell identification
BCCHSystem information અને cell parameters broadcast કરે છે
RACHMobile દ્વારા call initiation માટે random access
AGCHMobiles ને dedicated channels assign કરે છે
PCHIncoming calls માટે mobiles ને page કરે છે
  • Broadcast કાર્ય: BCCH સતત system information transmit કરે છે
  • Access management: RACH mobiles ને service request કરવાની મંજૂરી આપે છે
  • Channel assignment: AGCH active calls માટે resources allocate કરે છે
  • Paging service: PCH mobiles ને incoming calls ની જાણ કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Common Channels Control Communication Completely”


પ્રશ્ન 3(ક) [7 ગુણ]
#

GSM આઇડેન્ટિફાયર્સ સમજાવો.

જવાબ: GSM identifiers subscribers, equipment, અને network elements ને uniquely identify કરે છે.

ટેબલ: GSM Identifiers

IdentifierFull FormહેતુFormat
IMSIInternational Mobile Subscriber IdentityUnique subscriber ID15 digits
IMEIInternational Mobile Equipment IdentityUnique equipment ID15 digits
MSISDNMobile Station ISDN NumberPhone numberVariable length
TMSITemporary Mobile Subscriber IdentitySecurity માટે temporary ID32 bits
LAILocation Area IdentityGeographic area identificationMCC+MNC+LAC
BSICBase Station Identity CodeCell identification6 bits
  • IMSI structure: MCC (3) + MNC (2-3) + MSIN (9-10 digits)
  • Security હેતુ: TMSI radio interface પર subscriber identity ની સુરક્ષા કરે છે
  • Location management: LAI કાર્યક્ષમ paging અને location updates માં મદદ કરે છે
  • Network planning: BSIC પડોશી સેલ્સ વચ્ચે confusion અટકાવે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Important Mobile System Identifiers Ensure Security”


પ્રશ્ન 3(અ OR) [3 ગુણ]
#

ઝડપી અને ધીમી frequency hopping ની તુલના કરો.

જવાબ: Frequency hopping techniques symbol rate ના સંબંધમાં hopping rate માં અલગ પડે છે.

ટેબલ: Fast vs Slow Frequency Hopping

પેરામીટરFast HoppingSlow Hopping
Hopping Rate> Symbol rate< Symbol rate
Symbols per Hop< 1> 1
જટિલતાઊંચીનીચી
ApplicationsMilitary, BluetoothGSM, CDMA
  • Fast hopping: પ્રતિ symbol બહુવિધ hops, બેહતર security પણ વધુ જટિલ
  • Slow hopping: પ્રતિ hop બહુવિધ symbols, સરળ implementation

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Fast Frequently Flips, Slow Stays Stable”


પ્રશ્ન 3(બ OR) [4 ગુણ]
#

Frequency reuse નો ઉપયોગ કર્યા વિના GSM 900 band માં એકસાથે વાત કરી શકે તેવા વપરાશકર્તાઓની સંખ્યાની ગણતરી કરો.

જવાબ: Frequency reuse વિના GSM 900 માં મહત્તમ યુઝર્સ માટે ગણતરી.

આપેલ GSM 900 પેરામીટર્સ:

  • Uplink: 890-915 MHz (25 MHz)
  • Downlink: 935-960 MHz (25 MHz)
  • Channel spacing: 200 KHz
  • પ્રતિ ચેનલ time slots: 8

ગણતરીઓ:

પગલું 1: ઉપલબ્ધ ચેનલ્સ Total channels = 25 MHz ÷ 200 KHz = 125 channels

પગલું 2: વાપરી શકાય તેવા ચેનલ્સ Guard channels કાઢ્યા પછી ≈ 124 channels

પગલું 3: એકસાથે યુઝર્સ પ્રતિ ચેનલ યુઝર્સ = 8 time slots કુલ યુઝર્સ = 124 × 8 = 992 યુઝર્સ

જવાબ: 992 યુઝર્સ એકસાથે વાત કરી શકે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Calculate Channels Times Time-slots”


પ્રશ્ન 3(ક OR) [7 ગુણ]
#

મોબાઇલ હેન્ડસેટનો સામાન્ય block diagram દોરો અને સમજાવો.

જવાબ: મોબાઇલ હેન્ડસેટ સાથે કાર્ય કરતા અનેક functional blocks ધરાવે છે.

graph TB
    A[Antenna] --> B[RF Section]
    B --> C[IF Section]
    C --> D[Baseband Processor]
    D --> E[Audio Section]
    D --> F[Display Unit]
    D --> G[Keypad]
    H[Power Management] --> D
    I[Battery] --> H
    J[SIM Interface] --> D

ટેબલ: મોબાઇલ હેન્ડસેટ બ્લોક્સ

બ્લોકકાર્ય
RF SectionSignal transmission અને reception
BasebandDigital signal processing
AudioVoice input/output processing
Power ManagementBattery અને power control
User InterfaceDisplay, keypad, speaker, microphone
  • RF processing: Radio frequency transmission અને reception handle કરે છે
  • Digital processing: Baseband channel coding, speech processing કરે છે
  • User interface: Display, keypad, audio દ્વારા interaction પૂરું પાડે છે
  • Power control: Battery usage અને charging functions manage કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Mobile Manages Multiple Modules Simultaneously”


પ્રશ્ન 4(અ) [3 ગુણ]
#

મોબાઈલના કારણે રેડિયેશનના જોખમો લખો.

જવાબ: મોબાઇલ ફોનમાંથી રેડિયેશન જોખમો RF energy exposure ને કારણે આરોગ્યની ચિંતા છે.

ટેબલ: મોબાઇલ રેડિયેશન જોખમો

જોખમઅસરરોકથામ
SAR ExposureTissue heatingHands-free devices વાપરો
મગજ પર અસરMemory, sleep ની સમસ્યાઓCall duration મર્યાદિત રાખો
કેન્સરનું જોખમસંભવિત tumor નું જોખમફોન શરીરથી દૂર રાખો
  • SAR (Specific Absorption Rate): શરીરના tissue દ્વારા absorbed RF energy માપે છે
  • Thermal effects: RF energy tissue ના localized heating નું કારણ બની શકે છે
  • Non-thermal effects: Cellular functions અને DNA પર સંભવિત અસરો

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Safety Awareness Reduces Radiation Risk”


પ્રશ્ન 4(બ) [4 ગુણ]
#

મોબાઈલ હેન્ડસેટમાં બેઝબેન્ડ વિભાગની કામગીરી સમજાવો.

જવાબ: બેઝબેન્ડ વિભાગ મોબાઇલ હેન્ડસેટમાં digital signal processing કાર્યો કરે છે.

ટેબલ: બેઝબેન્ડ વિભાગના કાર્યો

કાર્યવર્ણન
Speech ProcessingVocoder વાપરીને voice encode/decode કરે છે
Channel CodingError correction અને detection ઉમેરે છે
ModulationDigital data ને analog signals માં convert કરે છે
Protocol ProcessingSignaling અને call control handle કરે છે
  • Digital signal processor: Speech coding algorithms execute કરે છે (GSM: RPE-LTP)
  • Error correction: વિશ્વસનીય transmission માટે convolutional coding implement કરે છે
  • Control functions: Call setup, handoff, અને power control manage કરે છે
  • Interface: RF section ને user interface components સાથે connect કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Baseband Brings Better Communication Control”


પ્રશ્ન 4(ક) [7 ગુણ]
#

DSSS ટ્રાન્સમીટર અને રીસીવરની કામગીરી સમજાવો.

જવાબ: DSSS (Direct Sequence Spread Spectrum) pseudorandom codes વાપરીને signal bandwidth spread કરે છે.

ટ્રાન્સમીટર આકૃતિ:

graph LR
    A[Data Input] --> B[PN Code Generator]
    A --> C[XOR Gate]
    B --> C
    C --> D[Modulator]
    D --> E[RF Output]

રીસીવર આકૃતિ:

graph LR
    F[RF Input] --> G[Demodulator]
    G --> H[XOR Gate]
    I[PN Code Generator] --> H
    H --> J[Data Output]

ટેબલ: DSSS પ્રક્રિયા

સ્ટેજટ્રાન્સમીટરરીસીવર
SpreadingData XOR with PN codeReceived signal XOR with PN
ModulationSpread signal modulatedDemodulate received signal
ProcessingBandwidth વધારાય છેOriginal data recover થાય છે
  • Spreading પ્રક્રિયા: Original data ને high-rate pseudorandom sequence સાથે XOR કરવામાં આવે છે
  • Bandwidth expansion: Processing gain factor દ્વારા signal bandwidth વધે છે
  • Despreading: Receiver સમાન PN code વાપરીને original data recover કરે છે
  • Interference rejection: Spread spectrum jamming સામે પ્રતિકાર પૂરો પાડે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Direct Sequence Spreads Signals Successfully”


પ્રશ્ન 4(અ OR) [3 ગુણ]
#

10 Mcps chip rate અને 1 Mbps data rate સાથે DSSS સિસ્ટમ માટે processing gain ની ગણતરી કરો.

જવાબ: Processing gain spread spectrum સિસ્ટમના performance improvement નક્કી કરે છે.

આપેલ:

  • Chip rate (Rc) = 10 million chips per second = 10 × 10⁶ cps
  • Data rate (Rd) = 1 Mbps = 1 × 10⁶ bps

ગણતરી: Processing Gain (Gp) = Chip rate ÷ Data rate Gp = Rc ÷ Rd = (10 × 10⁶) ÷ (1 × 10⁶) = 10

dB માં: Gp (dB) = 10 log₁₀(10) = 10 × 1 = 10 dB

જવાબ: Processing Gain = 10 અથવા 10 dB

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Processing Power Provides Protection”


પ્રશ્ન 4(બ OR) [4 ગુણ]
#

EDGE માં data rate કેવી રીતે વધારાયેલ છે તે સમજાવો.

જવાબ: EDGE (Enhanced Data rates for GSM Evolution) advanced modulation દ્વારા data rates સુધારે છે.

ટેબલ: EDGE સુધારાઓ

પેરામીટરGSMEDGEસુધારો
ModulationGMSK8-PSK3 bits per symbol vs 1 bit
Data Rate9.6 kbps43.2 kbps per slot~4.5x વધારો
CodingFixedAdaptiveLink adaptation
ApplicationsVoice, SMSMultimedia, InternetEnhanced services
  • 8-PSK modulation: GMSK ના 1 bit નાં બદલે પ્રતિ symbol 3 bits transmit કરે છે
  • Link adaptation: Channel quality પર આધારિત coding scheme dynamically select કરે છે
  • Backward compatibility: હાલની GSM infrastructure સાથે કાર્ય કરે છે
  • Enhanced applications: Multimedia અને higher data rate services support કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “EDGE Enhances Exchange Efficiently”


પ્રશ્ન 4(ક OR) [7 ગુણ]
#

CDMA માં કોલ પ્રોસેસિંગ સમજાવો.

જવાબ: CDMA call processing code-based multiple access માટે unique procedures ધરાવે છે.

graph TD
    A[Mobile Power On] --> B[Pilot Channel Search]
    B --> C[Sync Channel Read]
    C --> D[Paging Channel Monitor]
    D --> E[Access Channel Request]
    E --> F[Traffic Channel Assignment]
    F --> G[Active Call State]
    G --> H[Soft Handoff]

ટેબલ: CDMA કોલ પ્રોસેસિંગ સ્ટેજો

સ્ટેજપ્રક્રિયાકાર્ય
InitializationPilot acquisitionસૌથી મજબૂત બેઝ સ્ટેશન શોધવું
Idle StateMonitor pagingIncoming calls માટે સાંભળવું
AccessRandom accessNetwork પાસેથી service request કરવી
TrafficDedicated channelActive communication
HandoffSoft handoffSeamless cell transition
  • Pilot channel: Timing reference અને system identification પૂરું પાડે છે
  • Rake receiver: Improved performance માટે multipath signals combine કરે છે
  • Power control: બધા યુઝર્સ માટે optimal signal levels maintain કરે છે
  • Soft handoff: Mobile બહુવિધ બેઝ સ્ટેશન્સ સાથે એકસાથે communicate કરે છે
  • Code assignment: દરેક યુઝરને unique spreading code assign કરવામાં આવે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “CDMA Calls Connect Carefully and Clearly”


પ્રશ્ન 5(અ) [3 ગુણ]
#

CDMA અને GSM ની સરખામણી કરો.

જવાબ: CDMA અને GSM cellular communication માટે અલગ અલગ approaches રજૂ કરે છે.

ટેબલ: CDMA vs GSM સરખામણી

પેરામીટરCDMAGSM
Access MethodCode DivisionTime/Frequency Division
Capacityવધુઓછી
HandoffSoft handoffHard handoff
Securityબેહતર (spreading codes)સારી (encryption)
Global Usageમર્યાદિતવ્યાપક
Power ControlContinuousPeriodic
  • Multiple access: CDMA unique codes વાપરે છે, GSM time slots વાપરે છે
  • Call quality: CDMA soft handoff પૂરું પાડે છે, GSM hard handoff કરે છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Choose CDMA or GSM Carefully”


પ્રશ્ન 5(બ) [4 ગુણ]
#

CDMA ના લાભો લખો.

જવાબ: CDMA લાભો તેને high-capacity cellular systems માટે યોગ્ય બનાવે છે.

ટેબલ: CDMA લાભો

લાભફાયદો
High Capacityપ્રતિ spectrum વધુ યુઝર્સ
Soft HandoffSeamless call transfer
Variable RateSpeech patterns ને અનુકૂળ
PrivacySpreading દ્વારા inherent security
Multipath ResistanceRake receiver વાપરે છે
Power ControlBattery life optimize કરે છે
Frequency Planningબધા સેલ્સમાં સમાન frequency
  • Spectrum efficiency: FDMA/TDMA systems કરતાં વધુ capacity
  • Quality લાભ: Soft handoff cell transitions દરમિયાન call drops દૂર કરે છે
  • Security ફાયદો: Spread spectrum inherent privacy protection પૂરું પાડે છે
  • Simplified planning: Frequency reuse planning ની જરૂર નથી

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “CDMA Creates Considerable Communication Capacity”


પ્રશ્ન 5(ક) [7 ગુણ]
#

MANET ને સંક્ષિપ્તમાં સમજાવો અને તેની ઉપયોગો લખો.

જવાબ: MANET (Mobile Ad Hoc Network) મોબાઇલ ડિવાઇસેસનું infrastructure-less network છે.

graph TB
    A[Mobile Node A] -.-> B[Mobile Node B]
    B -.-> C[Mobile Node C]
    C -.-> D[Mobile Node D]
    A -.-> C
    B -.-> D
    A -.-> D
    
    style A fill:#f9f
    style B fill:#9ff
    style C fill:#ff9
    style D fill:#9f9

ટેબલ: MANET લાક્ષણિકતાઓ vs ઉપયોગો

લાક્ષણિકતાવિશેષતાઉપયોગો
Self-organizingકોઈ fixed infrastructure નથીલશ્કરી સંદેશાવ્યવહાર
Dynamic topologyNodes મુક્તપણે ફરે છેEmergency response
Multi-hop routingIntermediate node relayDisaster recovery
Distributed controlકોઈ central authority નથીSensor networks
Resource constraintsમર્યાદિત battery, bandwidthVehicular networks

ઉપયોગો:

  • લશ્કરી ઓપરેશન્સ: Infrastructure વિના battlefield communications
  • Emergency services: Disaster response અને rescue operations
  • Sensor networks: Environmental monitoring અને data collection
  • Vehicular networks: Traffic management માટે car-to-car communication
  • Personal area networks: Device-to-device communication
  • Academic research: Collaborative computing environments

ફાયદા:

  • Rapid deployment: Infrastructure setup ની જરૂર નથી
  • Self-healing: Nodes fail થાય ત્યારે automatic route reconfiguration
  • Cost effective: Base station installation costs નથી

નુકસાન:

  • Limited bandwidth: Shared wireless medium
  • Security challenges: Attacks માટે vulnerable
  • Power constraints: Battery-dependent operation

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “Mobile Ad Hoc Networks Enable Everywhere”


પ્રશ્ન 5(અ OR) [3 ગુણ]
#

WCDMA ના મુખ્ય લક્ષણો લખો.

જવાબ: WCDMA (Wideband CDMA) enhanced capabilities પૂરી પાડતો 3G standard છે.

ટેબલ: WCDMA મુખ્ય લક્ષણો

લક્ષણSpecification
Chip Rate3.84 Mcps
Bandwidth5 MHz
Data Rates2 Mbps સુધી
SpreadingVariable spreading factor
Power ControlFast closed-loop
HandoffSoft અને softer handoff
  • Wideband operation: 5 MHz bandwidth high data rates પૂરી પાડે છે
  • Variable spreading: અલગ-અલગ service requirements ને અનુકૂળ થાય છે

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “WCDMA Widens Communication Data Magnificently”


પ્રશ્ન 5(બ OR) [4 ગુણ]
#

5G ના લાભો લખો.

જવાબ: 5G લાભો અગાઉની generations કરતાં નોંધપાત્ર સુધારાઓ રજૂ કરે છે.

ટેબલ: 5G લાભો

લાભફાયદો
Ultra-high Speed20 Gbps સુધી peak data rate
Low LatencyCritical applications માટે <1ms
Massive IoTપ્રતિ km² 1 million devices
Network SlicingCustomized virtual networks
Enhanced Coverageબેહતર indoor અને edge coverage
Energy Efficiency4G કરતાં 100x વધુ કાર્યક્ષમ
High Reliability99.999% availability
  • Enhanced mobile broadband: AR/VR અને 4K/8K video streaming support કરે છે
  • Ultra-reliable communications: Autonomous vehicles અને remote surgery શક્ય બનાવે છે
  • Massive machine communications: Smart cities અને Industry 4.0 support કરે છે
  • Flexible network architecture: Software-defined networking capabilities

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “5G Generates Great Gigabit Growth”


પ્રશ્ન 5(ક OR) [7 ગુણ]
#

બ્લોક ડાયાગ્રામ સાથે OFDM ની કામગીરી સમજાવો.

જવાબ: OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing) high-speed data transmission માટે બહુવિધ subcarriers વાપરે છે.

OFDM ટ્રાન્સમીટર:

graph LR
    A[Serial Data] --> B[Serial to Parallel]
    B --> C[QAM Mapping]
    C --> D[IFFT]
    D --> E[Add Cyclic Prefix]
    E --> F[Parallel to Serial]
    F --> G[RF Transmission]

OFDM રીસીવર:

graph LR
    H[RF Reception] --> I[Serial to Parallel]
    I --> J[Remove Cyclic Prefix]
    J --> K[FFT]
    K --> L[QAM Demapping]
    L --> M[Parallel to Serial]
    M --> N[Serial Data]

ટેબલ: OFDM પ્રક્રિયાના પગલાં

સ્ટેજટ્રાન્સમીટર કાર્યરીસીવર કાર્ય
Data ConversionSerial to parallel conversionParallel to serial reconstruction
ModulationSubcarriers પર QAM mappingQAM demapping
TransformIFFT time domain signal બનાવે છેFFT frequency domain recover કરે છે
Guard PeriodCyclic prefix ISI અટકાવે છેCyclic prefix removal

મુખ્ય લક્ષણો:

  • Orthogonal subcarriers: બહુવિધ parallel low-rate data streams interference અટકાવે છે
  • FFT/IFFT processing: Fast transforms વાપરીને કાર્યક્ષમ digital implementation
  • Cyclic prefix: Multipath થી inter-symbol interference અટકાવતો guard interval
  • Spectral efficiency: મર્યાદિત bandwidth માં high data rates હાંસલ કરાય છે
  • Multipath resistance: વ્યક્તિગત subcarriers flat fading અનુભવે છે

ઉપયોગો:

  • WiFi (802.11): Wireless LAN communications
  • LTE/4G: Mobile broadband networks
  • Digital TV: DVB-T terrestrial broadcasting
  • WiMAX: Broadband wireless access

ફાયદા:

  • High spectral efficiency: Optimal bandwidth utilization
  • મજબૂતાઈ: Frequency selective fading સામે પ્રતિકારક
  • લવચીકતા: પ્રતિ subcarrier adaptive modulation
  • Implementation: Digital signal processing hardware સરળ બનાવે છે

ટેબલ: OFDM પેરામીટર્સ

પેરામીટરસામાન્ય મૂલ્યો
Subcarriers64, 128, 256, 512, 1024
ModulationBPSK, QPSK, 16-QAM, 64-QAM
Cyclic PrefixSymbol duration નો 1/4, 1/8, 1/16
ApplicationsWiFi, LTE, DVB, WiMAX

યાદ રાખવાની ટ્રિક: “OFDM Offers Outstanding Data Multiplexing”


સંબંધિત

Embedded System & Microcontroller Application (4351102) - Winter 2024 Solution - Gujarati
20 મિનિટ
Study-Material Solutions Embedded-System 4351102 2024 Winter Gujarati
Communication Engineering (1333201) - Winter 2024 Solution (Gujarati)
23 મિનિટ
Study-Material Solutions Communication-Engineering 1333201 2024 Winter Gujarati
માઇક્રોપ્રોસેસર અને માઇક્રોકન્ટ્રોલર (4341101) - વિન્ટર 2024 સોલ્યુશન
23 મિનિટ
Study-Material Solutions Microprocessor 4341101 2024 Winter Gujarati
સાયબર સિક્યુરિટી (4353204) - વિન્ટર 2024 સોલ્યુશન
16 મિનિટ
Study-Material Solutions Cyber-Security 4353204 2024 Winter
ડિજિટલ અને ડેટા કોમ્યુનિકેશન (4343201) - વિન્ટર 2024 સોલ્યુશન
25 મિનિટ
Study-Material Solutions Digital-Communication 4343201 2024 Winter
ડિજિટલ કોમ્યુનિકેશન (4341102) - વિન્ટર 2024 સોલ્યુશન
23 મિનિટ
Study-Material Solutions Digital-Communication 4341102 2024 Winter